Dag 6,11 februari 2003

Om halftien vanmorgen ging ik de Soedanese kunstenaar ophalen om hem mee te nemen naar mijn atelier. Ik werd hartelijk verwelkomd in de studio die vol stond met vrolijke zwarte mannen. Vandaag is het een islamitische feestdag waarop (normaal gesproken) een schaap geslacht wordt en opgegeten wordt. De man uit Kosovo waarmee ik de eerste dag aan tafel in het restaurant had gegeten kwam binnen om handen te schudden. Ook hij is moslim.
De kunstenaar schonk mij een aquarel waarop ik afgebeeld stond op het strand kijkend naar de vogels. hij nam zijn agenda mee naar het atelier waarin hij (aan)tekeningen maakt als voorschetsen voor een aquarel of nu voor een schilderij in olieverf op doek. Ik had hem gevraagd iets te doen met de Arabische letters. Enthousiast begon hij vrijwel meteen geconcentreerd te werken. Ik begon aan een doek van hetzelfde formaat hem te schilderen terwijl hij schilderde. Vanwege de vele spiegelwanden zag ik mijn hoofd klein achter mijn doek verschijnen. Urenlang hebben we zo stil staan werken tot er na even afstand te nemen er een gesprek begon met als uitgangspunt de betekenis van hetgeen hij geschreven had. De voor mij abstracte tekens verbergen een heel verhaal. het komt er denk ik op neer dat het belangrijk is te weten wat je oorsprong is, waar alles vandaan komt en waartoe je behoort; Allah dus.
Toen vroeg hij naar mijn religie. Ik antwoordde:”Geen.” Dat was iets wat er bij hem niet in ging. Je moet toch in iets geloven? Hoe kun je anders leven of laat staan dood gaan?
Er werd op de deur geklopt en mijn volgende “date”stond alweer klaar om me mee te nemen naar het restaurant voor de lunch; een jongen uit Kosovo die half Servisch, half Albanees is. Pas 22 jaar en voor het eerst alleen de grens over, voor het eerst alleen koken en schoonmaken. Zijn vader was goudsmid en hij werkte bij zijn vader (die de zaak vanuit niets had opgebouwd en reeds lang bestond, maar vernietigt door de oorlog.) Ik ging met hem mee naar zijn studio om foto’s van hem te maken, maar ik hoopte daar ook de jongen te zien waar ik hem altijd mee samen zie. Twee slanke verfijnde jongemannen, waarvan er 1 ouderwets studentikoos uit ziet met een soort griet Titulaer baardje. Deze kwam later ook binnen. Helaas wilde hij niet op de foto, alleen wel met een kopje voor zijn gezicht. Een moslim uit Macedonië. De middag heb ik verder doorgebracht in mijn atelier waar ik om 17.00 uur opgehaald zou worden door mijn gids om naar de roma familie te gaan uit Slowakije. De dochter zal morgenmiddag weer bij me poseren. Ik was benieuwd naar de moeder. Ze heeft een enorme bos kroezig haar en een wat vermoeid, maar mooi verfijnd gezicht. Haar dochters zijn dol op haar, terwijl ze toch lastige leeftijden hebben, vanaf 13 tot 17 jaar. “Mijn moeder is mijn vriendin”, vertelde de middelste mij. De vader heeft een drankprobleem als een klassieke Roma betaamt. Natuurlijk stond MTV aan, zoals bijna in elke studio waar ik binnen kom. De oudste dochter lijkt helemaal te leven in de wereld van MTV, ze wil zijn alsde mooiste zangeressen en is hevig op zoek naar een vriendje wat past binnen dat beeld. Ze pakte een deodorantstick en begon te playbacken terwijl de gids, de andere zussen en ik toekeken. Zeer verleidelijk bewoog ze haar tengere lichaam zoals ze gezien had in de clips met een gepijnigde uitdrukking op haar gezicht alsof ze voelde wat ze zong. De jongere zus is wat jaloers op haar populaire zus en pakte een ander microfoon-alike ding en deed haar show. En toen nog het jongere broertje waar iedereen heel stil naar aan het kijken was. Ze dromen, spelen en leven deels in een fantasiewereld, maar ze slapen wel met zessen in een slaapkamer. De oudste blijft daarom ’s nachts nog wat wakker liggen om van de stilte te genieten en alleen te zijn. Maar zoals ze het vertelt lijkt het alsof het een romantisch verhaaltje wordt, wat goed zou klinken in een soap serie.
Om 19.00 uur werden we alweer verwacht bij de Chinese familie die wat voor ons zouden koken. Heel anders dan bij de Chinees in Nederland. Het was heerlijk met verse knapperige geroerbakte groente, tofu, spekjes en natuurlijk rijst.
Het echtpaar is 2000km. van elkaar af geboren; wat is China toch een groot land. De taal verschilt dan, maar ook de beleefdheidsvormen en het voedsel. Waar de vrouw vandaan komt daar eten ze alles: hond, aap, slang, panda (hoewel beschermd dus erg duur en illegaal), rat en beer. (Later vertelde mijn gids me dat hij hier in het kamp een Mongoliër met een stok achter een kat aan had zien rennen, omdat ze in zijn land van herkomst het beest als voedsel zien en niet als huisdier.)
De Chinese vrouw was ook zeer geïnteresseerd in het Nederlandse, en of hier vaker kunstenaars kwamen. Mijn gids en ik legde het fenomeen sociaal educatief toerisme uit(omdat de familie er pas is weten ze er niets van). De man merkte op:”Dus het is hier een soort dierentuin!” Het was een grapje, maar raakte wel de kern van het absurde van het sociaal toerisme.